Çinli yapay zeka uygulamaları, kısa sürede küresel pazarda dikkat çekici bir yükseliş kaydetti ve ABD’li açık kaynak modellerini geride bırakarak sektörde dengeleri değiştirdi. MIT ve Hugging Face’in ortak çalışmasına göre, Çin’in açık modelleri küresel pazarın yüzde 17’sini alırken, ABD’nin payı yüzde 15,8’de kaldı. Bu durum, Çin’in yapay zekâ alanında stratejik bir sıçrama yaptığını ortaya koyuyor.
Çin, yapay zeka devrimi yapıyor
Bu hızlı yükselişte DeepSeek ve Alibaba’nın Qwen modelleri öne çıkıyor. Çinli modellerin uygun maliyetli olması ve sık güncellemelerle sürekli geliştirilmesi, ABD’li rakiplerinden ayrılmalarını sağladı. ABD’de OpenAI, Google ve Anthropic gibi şirketler kapalı yapay zeka modelleriyle abonelik gelirine odaklanırken, Çinli şirketler açık kaynak yaklaşımı benimseyerek daha esnek ve hızlı bir geliştirme süreci yürütüyor. Nvidia çiplerine yönelik ihracat kısıtlamaları, Çinli geliştiricileri yenilikçi yöntemler kullanmaya yönlendirdi ve modellerin haftalık ya da iki haftada bir güncellenmesini mümkün kıldı.
ABD’nin açık kaynakta kalan az sayıdaki girişimlerinden Allen Institute for AI’nın Olmo 3 modeli öne çıkarken, risk sermayesi yatırımlarının yaklaşık yüzde 80’inin artık Çin açık kaynaklı modelleri üzerinden yapıldığı bildiriliyor. Bu da Çin’in pratikteki yükselişini net bir şekilde gösteriyor.
Ancak bu hızlı büyüme, Batı’da güvenlik kaygılarını da beraberinde getiriyor. CrowdStrike’ın araştırmasına göre, DeepSeek modelleri Tibet, Uygurlar ve Pekin’in hassas gördüğü politik konulara ilişkin komutlarda daha fazla güvensiz kod üretiyor ve bazı hassas konularda içerik üretmeyi reddediyor. Bu durum, Çin’in açık model geliştirme stratejisinin ideolojik yönelimlerle paralel ilerlediğini ve ABD için ciddi bir uyarı niteliği taşıdığını gösteriyor.
