İngiltere Rekabet ve Piyasalar Kurumu (CMA), Apple ve Google’ın mobil ekosistemlerinde “stratejik pazar statüsü” (SMS) olup olmadığını değerlendirmek üzere bir soruşturma başlattı. Eğer bu statü tespit edilirse, Apple ve Google, rekabeti artırmak amacıyla belirli davranış kurallarına tabi tutulacak. Bu durum, şirketlerin iş modellerini ve kullanıcılarla olan etkileşimlerini ciddi şekilde etkileyebilir.
Soruşturmanın odak noktaları
CMA’nın başlattığı soruşturma, Apple ve Google’ın işletim sistemleri, uygulama mağazaları ve tarayıcılarının mobil cihazlar üzerindeki etkisini inceleyecek. Bu süreçte aşağıdaki ana başlıklar ele alınacak:
- Rekabet durumu: Apple ve Google’ın ekosistemleri arasındaki ve kendi içlerindeki rekabetin ne ölçüde işlediği değerlendirilecek. Diğer rakiplerin bu platformlarda ürün ve hizmet sunmasının önündeki engeller analiz edilecek.
- Pazar gücünün başka alanlara taşınması: Şirketlerin işletim sistemleri ve uygulama mağazaları üzerindeki hakimiyetlerini kendi uygulama ve hizmetlerini ön plana çıkarmak için kullanıp kullanmadığı incelenecek. Özellikle önceden yüklenmiş ve öne çıkan uygulamaların rekabete etkisi araştırılacak.
- Kullanıcılar ve geliştiriciler için adil olmayan koşullar: Apple ve Google’ın uygulama geliştiricilere adil olmayan şartlar dayatıp dayatmadığı ve kullanıcıların aktif tercihler yapmalarını zorlaştıran uygulamalara başvurup başvurmadığı değerlendirilecek.
Eğer SMS statüsü belirlenirse, Apple ve Google’ın rakip uygulamaların mobil cihazlarda çalışması için gerekli anahtar işlevlere erişimi açması, kullanıcıların üçüncü taraf uygulama mağazalarından uygulama indirmelerini kolaylaştırması gibi kurallarla karşı karşıya kalması mümkün.
CMA’nın CEO’su Sarah Cardell, işletim sistemleri, uygulamalar ve tarayıcıların dijital dünyaya açılan kapılar olduğunu vurguladı. Cardell, daha rekabetçi mobil ekosistemlerin yeniliklere ve ekonomik büyümeye katkı sağlayacağını belirtti. Rekabetin artırılmasının, kullanıcılar ve işletmeler için daha fazla seçenek sunulmasını mümkün kılabileceğini ifade etti.
Bu soruşturma, Google’ın arama motorundaki %90 pazar payına yönelik geçen hafta başlatılan başka bir SMS soruşturmasının ardından geldi. CMA, bu tür soruşturmaların firmaların rekabeti engelleyici davranışlarını engellemeyi hedeflediğini belirtti. Kurum, uyumsuzluk durumunda yıllık küresel cirolarının %1’ine kadar ceza verebileceği gibi, yöneticilere de kişisel yaptırımlar uygulayabiliyor.
Soruşturmanın dokuz ay içinde tamamlanması planlanıyor ve sonuçların Ekim 2025’e kadar açıklanması bekleniyor. Bu süreç, Apple ve Google için ciddi bir denetim dönemi anlamına geliyor. CMA’nın sonuçları, sadece İngiltere’de değil, diğer ülkelerdeki düzenleyici kurumlar tarafından da dikkatle takip edilecek.
Eğer SMS statüsü verilirse, bu, Apple ve Google’ın mobil ekosistemlerinde köklü değişikliklere yol açabilir. Örneğin, kullanıcıların alternatif uygulama mağazalarına daha kolay erişim sağlayabilmesi, Apple’ın ve Google’ın uygulama içi ödeme sistemlerindeki hâkimiyetini azaltabilir.
