Yapay zekâ destekli sohbet botlarının hızla yaygınlaşması, uzun yıllardır çevrim içi bilginin en güvenilir adreslerinden biri olan Wikipedia üzerinde hissedilir bir etki yaratmış durumda. Artık kullanıcılar bilgiye ulaşmak için doğrudan Wikipedia’yı ziyaret etmek yerine, bu platformun verilerini kullanan ChatGPT, Gemini ve Copilot gibi yapay zekâ sistemlerini tercih ediyor. Bu yeni alışkanlık, Wikipedia’nın doğrudan ziyaretçi trafiğinde kayda değer bir düşüşe yol açıyor. Google gibi geleneksel arama motorlarının kullanımında da benzer bir azalma gözlemleniyor. Bilgiye doğrudan, hızlı ve özet biçimde ulaşmak isteyen kullanıcılar, yapay zekâ tabanlı çözümleri daha pratik buluyor.
Wikipedia artık tercih edilmiyor
Wikipedia’nın bağlı olduğu Wikimedia Vakfı ise bu durumun farkında. Vakıf yetkilileri, kullanıcıların hâlâ Wikipedia içeriğine eriştiğini ancak bunu çoğunlukla dolaylı yollarla gerçekleştirdiğini ifade ediyor. Yapay zekâ sistemlerinin, Wikipedia’dan alınan bilgileri kaynak belirtmeden sunmaları veya kullanıcılara siteye yönlendirici bağlantılar vermemeleri, vakıf için ciddi bir sorun teşkil ediyor. Wikimedia, bu içeriklerin etik şekilde kullanılması gerektiğini ve yönlendirme yapılmasının, özgür bilgi sisteminin sürdürülebilirliği açısından hayati önem taşıdığını vurguluyor.
Bugün OpenAI, Google, Meta ve Anthropic gibi pek çok büyük teknoloji şirketi, kendi yapay zekâ modellerini Wikipedia verileriyle eğitiyor. Wikipedia’nın gönüllüler tarafından üretilen açık kaynaklı içeriği, bu sistemlerin temel yapı taşlarından biri haline gelmiş durumda. Ancak Wikimedia’ya göre, bu verilerin yalnızca tüketilmesi değil, aynı zamanda kullanımında şeffaflık sağlanması gerekiyor. Aksi takdirde, katkı sağlayan gönüllülerin motivasyonu azalabilir ve platformun uzun vadeli geleceği riske girebilir.
Otomotiv sektöründe yeni çip krizi mi yaşanacak?
Bu tehdidi azaltmak adına Wikipedia cephesi bazı önlemler almaya başladı. Vakıf, yeni bir lisanslama sistemi ve erişim politikası üzerinde çalışıyor. Bu yeni çerçeve, üçüncü tarafların Wikipedia verilerini daha şeffaf ve sorumlu şekilde kullanmasını sağlamayı amaçlıyor. Ayrıca, teknik altyapıda yapılan güncellemeler sayesinde, yapay zekâ botlarının aşırı veri çekmesi sınırlanarak, sitenin yük dengesinin korunması hedefleniyor.
Diğer yandan, Elon Musk gibi figürlerin alternatif bilgi platformları kurma girişimleri de dikkat çekiyor. Musk’ın Grokipedia adlı girişimi, Wikipedia’ya doğrudan rakip olmayı hedefliyor ve bu da özgür bilgi alanında rekabetin daha da kızışacağına işaret ediyor.
Uzmanlar, yapay zekânın bilgiye erişimi kolaylaştırsa da, bu kolaylığın bilgi kaynaklarının sürdürülebilirliğini tehdit ettiğini düşünüyor. Kullanıcılar kaynak sitelere yönlendirilmediği sürece, Wikipedia gibi platformların varlığını sürdürmesi daha da zorlaşabilir. Bu nedenle önümüzdeki dönemde hem etik kullanım hem de teknik koruma çözümleri, bilgi ekosisteminin geleceği için belirleyici olacak.
