ABD, 2022 yılında onaylanan Chips and Science Act ile yonga üretiminde küresel liderlik hedefini yeniden canlandırdı. Bu yasa, hem yabancı hem de yerli üreticilere 39 milyar dolarlık sübvansiyonlar ve vergi indirimleri sunarak, yonga üretimini ABD’ye geri çekmeyi amaçladı. Ancak Donald Trump’ın başkanlık görevine geri dönüşü, bu çabanın geleceğini belirsiz hale getirdi. Trump’ın bu programı “kötü bir anlaşma” olarak nitelendirmesi, sektörde endişelere yol açtı.
Trump yönetimi ve endüstriyel politika belirsizliği
Yasanın amacı, ABD’nin Asya ülkelerine olan yarı iletken bağımlılığını azaltmak ve Çin’in teknolojik ilerlemesini yavaşlatmaktı. Özellikle TSMC ve Samsung gibi şirketlerin teknik uzmanlıklarını ve yatırımlarını ABD’ye çekmek, bu sürecin temel taşını oluşturuyordu. Ancak, yabancı şirketlere verilen yüksek teşvikler, yerli endüstride tartışmalara neden oldu. Yine de uzmanlar, bu teşviklerin uzun vadede ABD’nin teknoloji bağımsızlığı için kritik öneme sahip olduğunu savunuyor.
Trump’ın yasanın mevcut teşviklerini kaldırma olasılığı, özellikle yabancı yatırımcıları tedirgin ediyor. TSMC’nin Arizona’da inşa ettiği ve 2025 yılında üretime geçmesi planlanan üç yonga fabrikası, 65 milyar dolarlık bir yatırımı temsil ediyor. Ancak birçok proje hâlâ nihai onay bekliyor. Sektör temsilcileri, bu anlaşmaların Trump göreve başlamadan önce bağlayıcı hale gelmesini umuyor.
Bunun yanı sıra, süreçteki bürokratik karmaşıklıklar ve maliyetler, şirketlerin ABD’de üretim yapma isteklerini azaltabilir. Çevresel değerlendirmeler, sendika iş gücü zorunlulukları ve yerel kaynak kullanımı gibi gereklilikler, özellikle yüksek maliyetli iş gücü piyasalarında rekabeti zorlaştırıyor. ABD’nin bu alanda kalıcı bir başarı elde etmesi için, verimliliğini Güney Kore ve Tayvan gibi üretim devlerinden çok daha yüksek seviyelere çıkarması gerekiyor.
MIT Endüstriyel Performans Merkezi’nden Ben Armstrong, Biden’ın başlattığı çabanın gerçek faydalarının ancak birkaç yıl içinde hissedilebileceğini belirtiyor. Yasanın iptal edilmesi durumunda, ABD’nin gelecekte yabancı yatırımcıları çekmekte zorlanacağı uyarısında bulunuyor.
Chips Act, ABD’nin endüstriyel politikada onlarca yıllık bir aradan sonra en büyük deneyimlerinden biri olarak kabul ediliyor. Ancak Trump’ın başkanlık dönemi, bu politikayı ve ABD’nin teknolojik üstünlük hedeflerini derinden etkileyebilir.
