Çin merkezli uzay şirketleri, SpaceX’in tamamen yeniden kullanılabilir roket yaklaşımı olan Starship konseptini benimseme konusunda giderek daha agresif adımlar atıyor. Bu alandaki son örneklerden biri, “Beijing Leading Rocket Technology” adlı girişimin tanıttığı ve Xingzhou-1 olarak adlandırılan yeni roket tasarımı oldu. Seçilen isim ve konsept, Çin’in Amerikan uzay teknolojilerinden ilham alma hatta birebir benzetme eğilimini bir kez daha gündeme taşıdı.
Çinliler, SpaceX tasarımını entegre etti
Türkçeye “Yıldız Gemisi-1” şeklinde çevrilebilen bu roketin paylaşılan görselleri, SpaceX’in Starship tasarımıyla dikkat çekici benzerlikler içeriyor. Roketin genel gövde oranlarından, iniş sırasında güçlendiriciyi yönlendiren ızgara kanatçıklara kadar pek çok ayrıntının Elon Musk’ın geliştirdiği sistemle neredeyse aynı olduğu görülüyor. Bu durum, Çinli şirketlerin yalnızca fikirden değil, doğrudan tasarımdan da esinlendiği yönündeki eleştirileri güçlendiriyor.
Bu eğilim tek bir şirketle sınırlı değil. Cosmoleap ve Astronstone gibi diğer özel girişimler de benzer bir yolu izliyor. Cosmoleap, SpaceX’in Super Heavy güçlendiricisini havada yakalamaya yönelik ve “chopstick” olarak bilinen mekanizmasını tüm ayrıntılarıyla kendi konseptine uyarlamış durumda. Astronstone ise paslanmaz çelik gövde ve metan yakıtlı motorlara odaklanarak teknik yaklaşımını tamamen SpaceX metodolojisiyle uyumlu hale getirdiğini açıkça dile getiriyor. Hatta Çinli yetkililer tarafından sergilenen bazı ağır yük roketi tasarımlarında, iki aşamalı yeniden kullanılabilir yapı ve aerodinamik yüzeylerin konumu Starship’in doğrudan bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
Buna karşın, tasarımlardaki benzerliklerin sahada aynı başarıyı getirmediği de açıkça görülüyor. Aralık 2025 başında LandSpace tarafından gerçekleştirilen Zhuque-3 roketinin yörünge testi buna örnek gösteriliyor. Falcon 9 benzeri yapısıyla dikkat çeken bu roketin ikinci aşaması planlanan yörüngeye ulaşmayı başarsa da, ilk aşama iniş sırasında yaşanan motor arızası nedeniyle sert biçimde yere çarparak patladı. Bu olay, dikey iniş ve geri dönüş manevralarının yalnızca görsel tasarım benzerliğiyle çözülemeyeceğini ortaya koydu.
Öte yandan SpaceX de kendi Starship programında zorlu bir geliştirme sürecinden geçiyor. Yaklaşık 150 metrik ton taşıma kapasitesine sahip bu dev platformun tam anlamıyla güvenilir hale gelmesi zaman alırken, NASA’nın Artemis III görevi kapsamında Ay’a astronot gönderme planlarının da bu gecikmelerden etkilendiği biliniyor. Bu durum, en ileri teknolojiye sahip ekiplerin bile bu alanda ciddi mühendislik sınavlarından geçtiğini gösteriyor.
Çinli girişimlerin 2027 yılı için telaffuz ettiği ilk uçuş hedefleri, şimdilik daha çok yatırımcı ilgisini canlı tutmaya yönelik adımlar olarak değerlendiriliyor. Uzmanlara göre, gerçekten işleyen ve güvenilir bir tam akışlı kademeli yanma motoru geliştirilmeden bu iddialı projelerin başarıya ulaşması oldukça zor görünüyor.
