Son dönemde teknoloji dünyasının en gözde alanı olan yapay zeka, beklentileri karşılamada zorluk yaşamaya devam ediyor. Şirketlerin milyarlarca dolarlık yatırımlarına rağmen, verimlilik ve maliyet açısından beklenen sonuçlar elde edilemedi. Çalışma analitiği firması Visier tarafından yayımlanan küresel istihdam verileri, yapay zekanın insan gücünün yerini alma potansiyelinin henüz sanıldığı kadar güçlü olmadığını ortaya koyuyor.
Yapay zeka yine sınıfta kaldı
Visier’in 142 farklı şirkette toplam 2,4 milyon çalışan üzerinde yaptığı analiz, dikkat çekici bir gerçeği gözler önüne serdi: işten çıkarılan çalışanların yaklaşık yüzde 5,3’ü, yani ortalama 127 bin kişi, bir süre sonra aynı işverenleri tarafından yeniden işe alındı. Bu eğilimin artması, yapay zekanın iş gücü üzerindeki etkisinin beklenenden çok daha sınırlı kaldığını gösteriyor.
Visier’in baş analisti Andrea Derler, birçok şirketin artık yapay zekanın mevcut sınırlamalarıyla yüzleşmek zorunda kaldığını belirtiyor. Derler’e göre, yapay zeka projeleri genellikle işten çıkarmalar için “mantıklı bir gerekçe” olarak kullanılsa da, bu stratejinin arkasında gerçek bir verimlilik artışı bulunmuyor. ChatGPT, Claude ve Copilot gibi popüler yapay zeka sistemleri yalnızca belirli görevleri otomatikleştirebiliyor; ancak insan çalışanların üstlendiği karmaşık ve çok yönlü sorumlulukları tam olarak devralamıyor.
Bu durum, şirketleri yeniden insan kaynağına yönelmeye itiyor. Özellikle deneyimli ve kurumsal bilgiye sahip çalışanlar, süreçlerin aksamasını önlemek ve yeni teknolojileri etkin biçimde yönetmek için yeniden işe alınıyor.
Diğer yandan, yapay zeka yatırımlarının yüksek maliyetleri de şirketleri zorluyor. Donanım, veri altyapısı, yazılım güvenliği ve bakım masrafları, birçok işletmenin bütçesinde beklenenden fazla yer kaplıyor. MIT tarafından yapılan araştırmalar, şirketlerin yaklaşık yüzde 95’inin yapay zeka yatırımlarından henüz ölçülebilir bir finansal getiri elde edemediğini gösteriyor.
Ayrıca, iş gücünde yapılan kesintilerin sanıldığı kadar tasarruf sağlamadığı da ortaya çıktı. Orgvue verilerine göre, şirketler her 1 dolarlık maliyet azaltımı için ortalama 1,27 dolar harcamak zorunda kalıyor. Bu tablo, yapay zekanın kısa vadede beklenen ekonomik dönüşümü yaratamadığını, aksine birçok şirketi karmaşık bir uyum sürecine sürüklediğini gösteriyor.
Kısacası, yapay zeka şu anda “insanın yerini alan teknoloji” olmaktan ziyade, insan emeğini destekleyen ancak hâlâ yüksek maliyetli bir araç olarak konumlanıyor. Şirketlerin gelecekte başarılı olabilmesi, bu teknolojiyi iş gücüyle rekabet ettirmek yerine, insan yetkinlikleriyle uyumlu hale getirmesine bağlı görünüyor.
