Dünyadaki plastik atıkların sadece yüzde 9’u geri dönüştürülüyor. Yapılan araştırmalara göre Türkiye‘de plastik ham maddelerin tüketim miktarı 3.5 milyon ton ve bu ihtiyacın sadece yüzde 13’ünü yerli üretim ile karşılayabiliyor. Bu nedenle hem çevre hem de ekonomik açıdan plastiklerin geri dönüşümü oldukça önem taşıyor.
Günümüzde artık plastik gibi geri dönüştürülebilir ürünler daha fazla ön planda. Girişimciler yüzde 13’lük plastik ham madde üretiminde yerlilik payı olan Türkiye için harekete geçti. Begüm Esra Aytan‘ın 40 derece sıcaklıkta plastik atıkları ham maddeye dönüştürmeyi başardığı, plastik parçalayan bakterinin adı ‘PETman‘.
Bu geliştirilen bakteri sayesinde bir plastik çeşidi olan PET‘ler daha az maliyetle geri dönüştürülebilir bir hale getiriliyor. Biyoteknoloji startup‘ı GeneOn‘un yine Begüm Esra Aytan tarafından kurulduğu biliniyor.
Maliyet avantajı
Hürriyet gazetesine geliştirdikleri biyoteknolojiyi anlatan Aytan, “PETman, plastik parçalayıcı bakterilerden ilham alınarak, çok daha hızlı ürün verme yeteneğindeki başka bir bakteriye DNA transferi sonucu üretilen, plastik parçalayıcı bir enzim. Bakterilerin genetik olarak yeniden programlanması ile üretildi. 40 derece sıcaklıkta PET‘i, petrol türevli ham maddelerine kadar parçalayabiliyor.
Aynı işlem, kimyasallarla 250-400 derece sıcaklıkta arasında yapılabiliyor. Fakat kimyasallar ve yüksek sıcaklığın etkisi sonucu yüksek maliyetler oluşuyor. Bu işlem sonucunda açığa çıkan plastik ham maddelerin çok büyük bir bölümü yeniden gıda ve giyim gibi insanla doğrudan temas eden ürünlerin üretildiği sektörlerde kullanılamıyor.
PETman ise yüksek sıcaklık ve kimyasal faktörlerini ortadan kaldırarak çok daha düşük maliyetli, kaliteli ve her sektörde kullanılabilir plastik ham maddeleri açığa çıkarıyor. İşlem sonucu açığa çıkan ve ülkemizde üretimi mümkün olmayan petrol türevli bu ham maddeler, uzun süreçte ülkemizin ve plastik firmalarının ham madde konusundaki dışa bağımlılığını en aza indirgemeyi amaçlıyor” dedi.
Proje TÜBİTAK’tan onay aldı.
Projelerinin daha prototip aşamasında olduğunu belirten başarılı girişimci Begüm Esra Aytan “TÜBİTAK‘tan onay aldık. Şimdi ise sıra üretim altyapımızı geliştirerek ürünümüzü satışa uygun miktarda üretmeye geldi. Bu nedenle henüz ürün satışımız başlamadı, optimizasyon ve kurulum çalışmalarımız devam ediyor” dedi.
